Peter Plug, directeur van de Energiekamer, onderdeel van de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) ‘viel eerlijk gezegd van zijn stoel van verbazing’, toen hem bekend werd dat Greenchoice jarenlang stelselmatig geld achterhield van klanten. In maart deed een onderzoeksteam van de NMa een inval bij de energieleverancier. Plug: “Op zo’n moment wordt de hele onderneming onverwacht stilgezet. We kopiëren computerbestanden, alle administratie en e-mailverkeer. We hebben kunnen aantonen dat dit beleid was in opdracht van de directie.”
Uit intern e-mailverkeer bleek onder andere dat medewerkers de praktijk enkele keren bij de directie aankaartten. Greenchoice stuurde jarenlang klanten die geld tegoed hadden, geen eindafrekening als zij overstapten naar een ander energiebedrijf. Alleen als een klant er expliciet om vroeg, kreeg hij de eindafrekening alsnog toegestuurd en zijn geld teruggestort. Maar de meeste klanten wisten eenvoudigweg niet dat zij te veel betaald hadden.
Nadat de zaak aan het licht kwam, heeft de Energiekamer Greenchoice opdracht gegeven direct de duizenden klanten die nooit hun eindafrekening kregen, terug te betalen. Dat heeft Greenchoice inmiddels afgehandeld. Het ging om een bedrag van een paar tientjes tot een paar honderd euro per persoon, afhankelijk van de grootte van het huishouden optellend tot ongeveer acht miljoen euro.
Vandaag maakt de Energiekamer bekend Greenchoice een boete op te leggen van 7,2 miljoen euro. Het is de hoogste boete sinds de liberalisering van de energiemarkt in 2004. De Energiekamer, waar Peter Plug sinds zes jaar leiding geeft, houdt in opdracht van het ministerie van economische zaken toezicht op de geliberaliseerde Nieuwkomers moeten een kans krijgen, en consumenten moeten op basis van transparante informatie kunnen kiezen tussen leveranciers.
De Energiekamer heeft de bevoegdheid om de vergunning van energiebedrijven in te trekken, wat feitelijk faillissement betekent. Voor Greenchoice ziet Plug echter goede mogelijkheden om na deze affaire een gezonde doorstart te maken. Het stemt hem hoopvol dat de directie onmiddellijk zijn verantwoordelijkheid heeft genomen en is opgestapt.
Bovendien heeft het bedrijf inmiddels onder het toeziend oog van de NMa maatregelen genomen. “Greenchoice is een jong bedrijf, letterlijk opgericht op een zolderkamer. Bedrijven die al lang bestaan, hebben allerlei controlemechanismen die dit soort verleidingen in de kiem smoren. Ze hebben accountants die meekijken. Greenchoice is op dit moment die professionaliseringsslag aan het maken.”
Plug kan alleen maar gissen naar de beweegredenen van Greenchoice om geld van klanten achterover te drukken. “Misschien dat ze aanvankelijk per ongeluk geen of te laat een eindafrekening verstuurden, ontdekten dat klanten er niet om vroegen en toen besloten dat het financieel aantrekkelijk was om die rekeningen dan maar achter te houden. Vast staat dat wij keihard kunnen aantonen dat dat de praktijk was.”
De energiebedrijven zijn verplicht de NMa gegevens toe te sturen zodat de mededingingsautoriteit kan controleren of zij zich aan de wet houden. De Energiekamer van de NMa maakt zijn bevindingen weer openbaar, zodat consumenten ook weten waar ze aan toe zijn. De informatie over niet-verstuurde rekeningen aan klanten heeft Greenchoice al die tijd buiten beeld weten te houden.
“We constateerden wel dat Greenchoice te vaak onderaan onze lijstjes bungelde. We hebben vorig jaar nog met de directieleden om tafel gezeten en ze gewaarschuwd. ‘Beter je leven’, zeiden we.”
In mei schreef de NMa een boete uit van twee miljoen euro omdat Greenchoice zich schuldig maakte aan misleidende huis-aan-huis-verkoop. Volgens Greenchoice gebeurde dat door een bedrijf dat zij hadden ingehuurd en waren zij daar zelf niet van op de hoogte.
De NMa had een half jaar geleden zo veel aanwijzingen dat administratieve processen niet klopten, dat het besloot de inval te doen. Plug benadrukt dat de situatie bij Greenchoice uniek is. “Reken maar dat we ook de andere bedrijven nog eens goed tegen het licht hebben gehouden. Mijn indruk is juist dat de bedrijven in de markt hun zaakjes op orde hebben en dat de liberalisering alleen maar goed is voor consumenten. Er is genoeg aanbod en mensen zijn vrij om te kiezen en te switchen. Er ontstaan allerlei nieuwe initiatieven. Greenchoice heeft met zijn product zeker een bijdrage geleverd aan het goed op gang komen van die markt. Gezien hun adequate reactie en de maatregelen die ze nu nemen kunnen ze ook een mooie speler blijven. De nieuwe leiding maakt schoon schip.”
Het Rotterdamse bedrijf Greenchoice was in 2001 een van de eerste kleine nieuwkomers die de grote voormalige overheidsbedrijven als Nuon en Essent met succes de loef afstak. Greenchoice kreeg al meteen na de oprichting bekendheid vanwege de voordelige prijs van duurzame energe die het bedrijf aanbiedt. In 2001 mochten alleen groene stroomaanbieders toetreden. In 2004 werd de hele markt opengesteld, ook voor niet-duurzame energiebedrijven. Greenchoice verkoopt honderd procent groene stroom aan ongeveer 300.000 particulieren en bedrijven, en stimuleert klanten ook zelf energie op te wekken. Het bedrijf koopt de helft van de groene energie in Nederland in, opgewekt uit wind, zon en biomassa. De andere helft komt uit het buitenland, onder andere van waterkrachtcentrales. Greenchoice verbindt zijn naam aan talloze duurzame initiatieven. Omdat het bedrijf zo spraakmakend is, hoeft het geen cent uit te geven aan marketing. De huidige directeur Michiel Rexwinkel staat op plaats 65 van de Duurzame 100 van Trouw, de ranglijst van invloedrijke duurzame Nederlanders. Inmiddels werken 130 mensen bij het bedrijf dat opgericht werd door drie vrienden op een Rotterdamse zolderkamer. Naast Rexwinkel treedt ook mede-oprichter John Appeldoorn terug uit de directie. Rob van Rees, die tot voor kort directeur was, nam onlangs een sabbatical op.